Artykuły
Autonomia poprzez kontrolę
Prāṇāyāma znaczy „kontrola oddechu”, ale słowo „kontrola” nie do końca dobrze oddaje subiektywne doświadczanie tego procesu. Kontrola kojarzy się z czymś narzuconym, zewnętrznym, mechanicznym, podczas gdy podczas praktyki prāṇāyāmy pierwszym...
Tradycja i elastyczność
Daje się zauważyć dwa podejścia do tradycji w jodze, choć występują one w różnych odmianach i z różną intensywnością. Pierwsze podkreśla znaczenie wierności, trzymania się jednej metody przekazywanej z pokolenia na pokolenie (tzw. parampara). Jego...
Joga jest bardzo prosta
Niekiedy miewamy skłonności do nadmiernego komplikowania. Marzymy o zrobieniu jakieś trudnej pozycji i z uporem, krok po kroku dążymy do tego, żeby niemożliwe stało się osiągalne. Zapisujemy się na specjalne warsztaty, wymyślamy nowe sekwencje....
Co mówi grom?
Ten intrygujący koncept powstał najprawdopodobniej ponad 2500 lat temu, ale nie przestaje inspirować etycznym przesłaniem i urzekać poetyckością metaforyki. Powinniśmy praktykować samokontrolę (dama), szczodrość (dāna) i współczucie (dayā), ale...
Moc spojrzenia
Podczas praktyki Ashtanga jogi staramy się zatrzymać wzrok w jednym miejscu. Spojrzenie jest miękkie, lekko rozmyte, spokojne. To właśnie dṛṣṭi lub, jak kto woli, drishti. W zależności od asany wyróżniamy osiem takich punktów skupienia wzroku:...
Stabilna i wygodna
Rozciąganie jest dobre dla ciała. To prawda. Ale czasem to pragnienie elastyczności przeradza się w przeciwieństwo jogi. Albo sami próbujemy za wszelką cenę się „otwierać” albo dociska nas nauczyciel. Czasem nasza własna silna potrzeba wejścia...
Joga a ciało
Początkowo w praktyce jogi ciało nie wydawało się być sojusznikiem jogina. Miało być podporządkowane, mocno trzymane w karbach siłą woli. Praktyka tapas u swych źródeł była praktyką radykalnych wyrzeczeń, afirmacją triumfu ducha nad ciałem. Dopiero...
Co jest jogą?
Na Zachodzie joga kojarzy się głównie z fizycznością. Często asany praktykowane są na pokaz i liczy się bardziej ich klikalność w mediach społecznościowych, a nie zdrowotny wymiar. Uczeń wielkiego Krishnamacharyi, A.G. Mohan, mocno podkreśla...
Skupienie poprzez oddech
Joga działa holistycznie i na wielu poziomach jednocześnie, ale jednocześnie jest narzędziem, z którego można korzystać na różne sposoby w zależności od intencji praktykującego. Dobrze widać to na przykładzie prāṇāyāmy. Dla Pattabhiego Joisa...
Joga i kobiety
Współcześnie na Zachodzie jogę praktykują głównie kobiety. Ale przez wieki joga była, poza nielicznymi wyjątkami, domeną mężczyzn. Nie ma zresztą w tym nic zaskakującego. Joga kształtowała się w mocno patriarchalnej kulturze i to miało swój wpływ...
Manoyukta
Haṭhapradīpikā radzi, by podczas praktyk oddechowych umysł był skupiony. Słowo, którego używa to manoyukta - zwrot trudny do przetłumaczenia na europejskie języki. "Manas" w Sanskrycie znaczy umysł. "Yukta" - pochodzi od rdzenia √yuj, który...
O skromnym joginie
(Eng) ⬇️ Kto nie lubi być chwalonym? Nasze ego karmi się pozytywnością. Jednak te wszystkie pochwały, które słyszymy od innych mogą stanowić przeszkodę rozwoju. Bycie docenianym jest przyjemne, ale nie mobilizuje. Może dlatego jeden z...
Umysł i oddech
“Umysł włada zmysłami, a oddech jest panem umysłu” – twierdzi Svātmārāma (HP 4.29a). Jeżeli zatem nauczymy się kontrolować nasz oddech, będziemy w stanie wpływać na stan naszego umysłu – a więc uspakajać rozedrgane myśli, wyciszyć emocje, skierować...
Joga jest dla każdego
Współcześnie joga często kojarzy się z dosyć wymagającymi, fizycznymi ćwiczeniami, wykonywanymi przez młode, szczupłe i silne osoby. Tymczasem w wielu tradycyjnych przekazach możemy znaleźć wyraźne wskazówki, że joga jest przeznaczona dla każdego....
Przywiązanie w jodze
"Przywiązanie jest [wynikiem] doświadczenia przyjemności" - twierdzi Patañjali (sukhānuśayī rāgaḥ || YS 2.7 ||). Coś, co było dla nas źródłem radości, przyjemności czy szczęścia pozostawia w naszym umyśle trwały ślad. Dążymy to powtarzania tego...
Joga – sztuka działania
Joga czasem uznawana jest za poszukiwanie czegoś, co wykracza poza przyziemne doświadczenia, za akt transcendencji w dążeniu do czegoś, co czyste, doskonałe i absolutne. Ale istniejemy tutaj i teraz, otoczeni tym, co nieczyste, przemijające,...
Oddech i umysł
Eng) ⬇️ Oddech jest źródłem życia, jedną z najbardziej intymnych rzeczy, która towarzyszy nam od pierwszego wdechu do ostatniego wydechu. Ale oddech to także potężne narzędzie wykorzystywane przez joginów od pradawnych czasów. Oddech i...
Pozytywne skutki praktyki
(Eng) ⬇️Dawne teksty o jodze obiecują czasem rzeczy, które wydają się niemożliwe sceptycznemu umysłowi człowieka Zachodu. Zwykle trudno nam uwierzyć, że dzięki jodze można uzyskać moc lewitowania, bilokacji czy umiejętność czytania w umysłach...
Joga to dar
(Eng) ⬇️ Joga to dar. Łatwiej coś podarować niż dar przyjąć. Dając, czujemy się lepsi, ważniejsi, może nawet potrzebniejsi. Kiedy coś dajemy, próbujemy oznaczyć naszą pozycję na mapie wszechświata. Przyjmowanie daru jest o wiele...
Joga to sztuka umiaru
(Eng) ⬇️ Joga nie jest tylko dla szczupłych. Celem praktyki nie jest utrata wagi, nie jest ona również uzupełniająca terapią dla diety. Aby praktykować, potrzebujemy energii, która pochodzi z pożywnych, dobrze zbilansowanych, regularnych...
Ahimsa to zobowiązanie
(Eng) ⬇️ Joga wychodzi poza konwencje. Konwencjonalne zalecenia, normy społeczne i przekonania, religijne rytuały i instrukcje, kulturowe zwyczaje i zakazy – jeśli naruszają zasady jogicznego postępowania (yamy), powinny zostać odrzucone....
Joga nie ma być łatwa
(Eng) ⬇️ Dlaczego czasem tak trudno idzie nam z praktyką asan? Dlaczego nasz oddech, który w końcu jest najbardziej bliską rzeczą, z jaką obcujemy, tak ciężko poddać kontroli? Dlaczego nie możemy tak po prostu usiąść i cieszyć się...
Wyciszyć umysł
(Eng) ⬇️Mówią nam, żeby uciszyć umysł podczas praktyki jogi. I próbujemy to robić. Tak bardzo pracujemy nad uciszeniem umysłu jak nad asanami. Próbujemy tak mocno, że umysł zostaje przytłoczony tym próbowaniem. Nie możemy jednak umysłu...
Joga i smoki
(Eng) ⬇️ Bycie joginem często oznacza bycie buntownikiem. Joga nie pozwala kamieniom obrosnąć mchem. Deformatuje to, co zostało kiedyś sformatowane i zmusza do zadawania pytań, które zbyt długo pozostawały bez odpowiedzi. Status quo...
Pełnia guru
(Eng) ⬇️ Dzisiejsza pełnia jest specjalna. Znana jest jako Guru Pūrṇimā. Tradycyjnie świętuje się dzisiaj ciągły przekaz od nauczyciela do ucznia. Ale Guru Pūrṇimā to nie tylko dzień kiedy należy oddać cześć jednemu, konkretnemu...
Co znaczy Hatha?
Co znaczy hatha w określeniu "hatha joga"? Samo słowo haṭha znaczy „siła”, „upór”, „zawziętość”. W takim kontekście występowało także w pierwszych tekstach (ok. X w.) poświęconych haṭha jodze. A więc pierwotnie haṭha joga była utożsamiana w...
Samodoskonalenie
⬇️ (Eng) Samodoskonalenie pociąga za sobą ciągły, świadomy wysiłek. Nikt nie jest doskonały w asanach. Etyczne zasady postępowania w jodze (yamy) są jeszcze trudniejsze. Może dlatego Patañjali mówi, że “Gdy pojawiają się przeszkody w postaci...
Hatha Yoga
Słowo “dvandva” z Sanskrytu tłumaczone jest zwykle jako „para przeciwieństw”. Mówi się, że praktyka jogi pomaga przezwyciężać dvandva i w rezultacie wychodzimy poza ciepło i zimno, zadowolenie i niezadowolenie, szczęście i nieszczęście. Yoga łączy...
Sahṛdaya
W tantrycznej, niedualistycznej jodze (ok. X w.) mamy smakować wyjątkowość naszego doświadczania (adbhuta-bhoga). Dzięki temu stajemy się koneserami rzeczywistości (sahṛdaya). Sahṛdaya to ciekawe słowo. Dosłownie znaczy ono „z sercem”, „mający...
Joga jest jak tygrys …
Joga jest porównywana do wielu rzeczy, ale dlaczego joga jest jak tygrys? To nieco zaskakujące porównanie można znaleźć w fundamentalnym dziele Svātmārāmy Haṭhapradipīkā. Według jego autora joga jest nie tylko jak tygrys, ale jak lew czy słoń....
Czym jest joga?
To pytanie pojawia się od stuleci. Zadają je sobie praktykujący, nauczyciele, a ostatnio także coraz częściej profesjonalni badacze. Każdy z nas przecież chciałby mieć na swój użytek prostą definicję, dzięki której dowie się, gdzie leżą granice...
Mantra dla uczących się
(Eng) Mantra ta (tzw. mantra dla uczących się lub mantra nauczyciela) jest zwykle intonowana przed wykładem lub jakimkolwiek przedsięwzięciem związanym z procesem uczenia się. Gdy ją intonujemy, prosimy o bezpieczeństwo, poczucie sytości, energię i...
Trzy twarze ego
W teorii jogi często mówimy często o ego. Na jego określenie zwykle używa się dwóch słów w Sanskrycie: asmitā oraz ahaṃkāra. Różnią się one nieco znaczeniem. To pierwsze (asmitā) pochodzi od czasownika być, a więc dosłownie można by go...
Co to jest vivekakhyāti?
yogāṅgānuṣṭhānād aśuddhikṣaye jñānadīptir ā vivekakhyāteḥ || 2.28 || W wyniku praktyki członów jogi, gdy usunięte zostaną nieczystości, [pojawia się] światło wiedzy, które znajduje kulminację w różnicującym zrozumieniu (vivekakhyāti). (YS 2.28)...
Skąd pochodzi pasek do jogi?
Zastanawialiście się kiedyś skąd się wziął pasek do jogi. Otóż, ten prosty i czasem pomocny przy praktyce przedmiot ma o wiele dłuższą i bardziej skomplikowaną historię niż to się może wydawać. Więcej o tym w moim najnowszym artykule na „Boso na...
Prezent sekwencji
„Uczenie się sekwencji było jak przyjęcie pierwszego w życiu prezentu – nowy świat stanął przede mną otworem. Nic nie było już takie samo, pojawiło się piękno i zaczęło nieustannie kwitnąć. (Derek Ireland) Derek Ireland był jednym z pierwszych...
Mapa terenu
„Tradycyjne studiowanie jogi (np. Yogasūtr) powinno dawać prawdziwy wgląd w praktykę. Nie chodzi jedynie o intelektualne dociekania. To mapa doświadczenia.”A.G. Mohan to, obok Indry Devi, B.K.S. Iyengara i K. Pattabhi Joisa, jeden z najbardziej...
Saṃśaya – czyli wątpliwość
Praktykę jogi czasem zakłócają nam wątpliwości - saṃśaya. Wątpimy w sens praktyki, w to czy rzeczywiście przynosi ona oczekiwane rezultaty. Zastanawiamy się, czy cele jogi są w ogóle możliwe do osiągnięcia. Zwątpienie może dotyczyć tempa...
Mantra do Geneśy
Mantra do Geneśy bywa tłumaczona różnie. Najprościej jednak jej znaczenie można wyrazić tak, jak poniżej. O, Gaṇeśo, boska istoto, z trąbą w splotach i imponującej posturze, Którego intelekt błyszczy jak 10 milionów słońc Uwolnij mnie od wszelkich...
Jogini i skóra tygrysa
Na starych rycinach przedstawia się często joginów siedzących na skórze tygrysa. Nie chodzi jednak o to, że aby praktykować jogę, trzeba pozbawić życia jakiegoś biednego drapieżnika. Jest to raczej symbol całkowitej kontroli na zmysłami, jaką...
Co to jest bhrāntidarśana?
Bhrāntidarśana - to pole nr 11 w edukacyjnej grze planszowej Yogaloka. Termin znaczy karmienie się iluzjami lub fałszywy pogląd i jest to jedna z przeszkód w praktyce jogi, którą definiuje Patañjali w Yogasūtrach (1.30). Według Śaṅkarācāryi chodzi...
Co przeszkadza w praktyce jogi?
Czasem jest tak, że praktyka jogi nam się sypie. Jakie są tego powody? W XV-wiecznym dziele Svātmārāmy Haṭhapradīpikā wymienia się sześć rzeczy, które skutecznie mogą zepsuć praktykę jogi. Brzmi znajomo, prawda? Więcej w moim artykule na Boso na...
Mangala mantra
Na koniec praktyki Ashtanga Jogi zwyczajowo śpiewa się mantrę zaczynającą się od słów "svasti prajābhyaḥ...". Mantra ta nazywana jest maṅgala mantrą lub lokakṣema mantrą i jest prośbą o pomyślność i szczęście dla wszystkich żywych...
Mantra na początek praktyki
Praktyce jogi często towarzyszy intonowanie mantr. W Ashtanga Jodze praktykę rozpoczyna np. zwyczajowa mantra do Patañjalego, rozpoczynająca się od słów "vande gurūṇām caraṇāravinde...". Mantra ta składa się z dwóch części. Pierwsza z nich to cytat...